بررسی نظام (خانقاه) و (فتوح) در آیین تصوف با تاکید بر متن اسرارالتوحید
کد مقاله : 1001-TARVIJ18 (R1)
نویسندگان
احمد محمدی *1، حبیب مرتضوی2
1عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور تبریز
2دبیر آموزش و پرورش
چکیده مقاله
زمینه و هدف: (خانقاه) و (فتوح) از اصطلاحات مهم در متون مربوط به اهل تصوف است.شیوه معماری خاص خانقاه و اجزاء متشکله آن و نیز وضع قواعد و آداب خاص بر فتوحات و نحوه و کیفیت بهره مندی از آن ها نشانگر اهمیت خاص این موضوعات از دیدگاه صوفیان است.
روش مطالعه: روش مطالعه در این پژوهش، توصیفی تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای
است. قلمرو مطالعه نیز، متون عرفانی و صوفیانه با تاکید بر اسرارالتوحید محمد بن منور است که با مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی چاپ شده است.
یافته ها: در خصوص تاریخ دقیق تاسیس خانقاه و نیز شکل گیری آیین فتوح در خانقاهها اقوال و نظرات متعددی مطرح شده است که نیاز به بررسی و دقت نظر دارد.ساختمان خانقاه شامل اجزاء و بخشهای متعدد است که هر بخشی برای استفاده ای خاص در نظر گرفته شده است.فتوحات نیز طبق قاعده ای معین باید در دسترس افراد حاضر در خانقاه قرار گیرد.
نتیجه گیری: بر اساس متن اسرارالتوحید، خانقاه دارای بخشهای متعددی با عناوین: صومعه، زاویه، مسجدخانه، مشهد، صفّه، خزینه، حظیره، بازار، بالان، رواق، مُطبخ، متوضأ، مَبرز و حمام است.فتوح، نذور اهدایی مردم به خانقاههاست که طبق اصول و شرایط خاص به ساکنان خانقاه تعلق می یابد.
کلیدواژه ها
خانقاه،فتوح،تصوف، اسرارالتوحید،عرفان
وضعیت: پذیرفته شده