کارکرد مؤلفه‌های طنز در «هزار و یک شب نو» و «پریباد» از محمدعلی علومی بر اساس نظریة برتری‌جویی و نظریة ناهماهنگی
کد مقاله : 1097-TARVIJ18 (R3)
نویسندگان
پروین تاج بخش *
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
چکیده مقاله
نوشتار حاضر به بررسی مؤلفه‌های طنز در هزار و یک شب نو و پریباد از محمدعلی علومی می‌پردازد. این دو اثر نقدی اجتماعی بر کاستی‌های جامعة امروز است که نویسنده می-کوشد با بهره‌گیری از اسطوره، طنز و ادبیات عامه از تلخی انتقادها بکاهد. بدین رو می‌توان طنز علومی را بیان شیرین تلخی‌ها دانست. استعمار، مقابله با بحران هویت، تقویت روحیة ملی، فقر فرهنگی و اقتصادی، مبارزه با باورهای غیرمنطقی و... از جمله موضوعاتی است که نویسنده با تلفیق طنز و تراژدی به طرح آنها پرداخته به این طریق خواننده را به واکاوی در ریشة مسائل و تجدیدنظردر دیدگاه‌های خود فرا‌می‌خواند. این جستار با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، وجوه طنزآمیز را در آثار مذکور طبق نظریة تفوق و ناهماهنگی بررسی می‌کند. مطالعة دو اثر نشان می‌دهد که بیشتر شگردهای طنز مانند آیرونی، تناقض و طنزهای گفتمانی با نظریة ناهماهنگی مطابقت دارد. خندة حاصل از حس برتری‌جویی نیز در قالب کوچک‌نمایی، کنایة محاوره، تشبیه مضحک و... دیده می‌شود.
کلیدواژه ها
پریباد، هزار و یک شب نو، محمدعلی علومی، نظریة ناهماهنگی و نظریة تفوق.
وضعیت: پذیرفته شده