زیبایی‌شناسی در آثار سهروردی؛ (مطالعة موردی مونس‌العشاق و عقل سرخ بر پایة فرمالیسم)
کد مقاله : 1112-TARVIJ18 (R4)
نویسندگان
مریم موسوی *1، رضا روحانی2، معصومه اصفهانی ها3
1علوم انسانی,ادبیات,کاشان ,ایران
2علوم انسانی ,ادبیات,کاشان, ایران
3علوم انسانی,زبان های خارجه,زبان و ادبیات فارسی,دانشگاه کاشان,کاشان,ایران
چکیده مقاله
متون صوفیانه از جمله متونی هستند که با بیان خاص عرفانی، انسان را با عوالم روحانی و غیر مادی آشنا می‌سازند. رسالههای فارسی سهروردی از جمله این متوناند که نگارنده با کاربرد زبانی رمزی و تمثیلی در این آثار، امکان ارتباط مخاطب را با این عوالم به شکلی ملموس و عینی فراهم ساخته است. ازین رو بررسی کیفیت زبانی این رسالهها به منظور آشنا شدن با عناصر مؤثر در زیبایی و به تبع آن رسانگی بیشتر و تأثیر بر مخاطب ضروری مینماید. سؤال اساسی این است که کاربرد چه عناصر زیباییشناسی در این رسالهها سبب شده تا محتوای آنها به طور ویژه مورد توجه و اقبال مخاطبان قرار گیرد. هدف این مقاله پرداختن به این عناصر زیبایی‌شناسی در رساله‌های «مونس‌العشاق» و «عقل سرخ» بر پایة نظریه فرمالیسم است. بر این اساس به روش توصیفی- کتابخانه‌ای ابتدا به موضوع زیبایی و نظرات کسانی که در این باره بحث کرده‌ و همچنین به تبیین نظریة فرمالیسم، پرداخته شده و سپس با خوانش آثار، عناصر بلاغی و زیبایی‌شناسی مطابق با مفاهیم اصلی این نظریه در آن‌ها شناسایی شده است. نتایج نشان می‌دهد که سهروردی به منظور بیان تجربیات عرفانی خویش که در فضایی کاملاً انتزاعی می-گنجند، به تمثیل‌های رمزی روی آورده است. کاربرد نمادها (شخصی و اساطیری)، زبان استعاری، تشبیه، سجع، پارادوکس و جمع و تقسیم سبب ایجاد ابهام، موسیقی درونی، جلوگیری از اطناب و تکرارهای ملال آور شده است. مجموع این عوامل و به خصوص زبان رمزی و استعاری سهروردی بر زیبایی رساله‌های عرفانی‌اش افزوده است
کلیدواژه ها
سهروردی، عقل سرخ، مونس‌العشاق، زیباشناسی، فرمالیسم.
وضعیت: پذیرفته شده