بررسی پرسشگری زنان در داستان‌های تفسیری و تأثیر آن بر چهرۀ اجتماعی زنان در گفتمان شریعت (مطالعه موردی سه تفسیر روض‌الجنان، جلاءالاذهان و منهج‌الصادقین)
کد مقاله : 1117-TARVIJ18 (R2)
نویسندگان
کوثر احسن مقدم *1، عبدالله رادمرد2، مریم صالحی نیا3
1مدرس آزاد دانشگاه فردوسی مشهد
2دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
3استادیار
چکیده مقاله
مسئلۀ این مقاله، بررسی حضور اجتماعی زنان و پرسشگری آنان در مواجهه با گفتمان است. در این پژوهش روایت‌های داستانی سه تفسیر فارسی و شیعی روض‌الجنان، جلاءالاذهان و منهج‌الصادقین پیکرۀ متنی را تشکیل می‌دهد. این مقاله تلاش می‌کند با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و از طریق بررسی نحوۀ بازنمایی زنان در داستان‌های تفسیری، تأثیر پرسشگری زنان را بر چهرۀ اجتماعی این گروه نشان دهد. این مقاله، پرسشگری زنان را در داستان‌های تفسیری مدنظر قرار داده‌ است و قصد دارد به این پرسش‌ها پاسخ دهد که پرسشگری زنان حول محور چه موضوعاتی است و چگونه پرسشگری زنان در تثبیت و تقویت نقش اجتماعی زنان در گفتمان شریعت اثرگذار بوده است. پرسش در این داستان‌ها، خود به‌نوعی یک کنش اعتراضی است. اغلب این پرسش‌ها به چالش برابری با مردان یا اعتراض به موقعیت‌ و پاداش‌های نابرابر در مقایسه با مردان مربوط است. موضوع پرسشگری زنان شامل پرسش از احکام زنان، پرسش از حقوق و پاداش برابر با مردان و روابط زناشویی و ارتباط خانوادگی است. پرسشگری زنان در درجۀ اول نشان می‌دهد که این جنس، تلاش کرده است جایگاه خود را در نظام ارزشی تازه پیدا کند. تکرار این کنشگری نشانۀ آن است که تلاش زنان در تعیین نسبتشان با گفتمان شریعت تازه، از سوی دال‌های مرکزی این گفتمان، یعنی وحی و رسول(ص)، بی‌پاسخ و ابتر نمانده است و در نمونه‌های متعددی منجر به نزول آیه شده است. پرسش‌های زنان از این منظر که نسبت زنان و موقعیت اجتماعی آن دوره را به تصویر می‌کشد، ارزشمند و مهم است.
کلیدواژه ها
تفسیر روض الجنان؛ تفسیر جلاء الاذهان؛ تفسیر منهج الصادقین؛ زنان؛ پرسشگری؛ روایتگری
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی