تأثیر جنسیت بر کاربرد ابزارهای انسجام در اشعار دفاع مقدس
کد مقاله : 1118-TARVIJ18 (R2)
نویسندگان
زهرا خزاعی راوری *1، وحیده ابولحسنی زاده2، الهام نقدی نسب2
1هیات علمی گروه زبانهای خارجی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
2بخش زبانهای خارجی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
چکیده مقاله
کاربرد عناصر انسجام لازمۀ متن و از اهمّ موارد در تحقّق آن است. یکی از عواملی را که زبان‌شناسان برای ایجاد متن الزامی می‌دانند، انسجام است. هلیدی و حسن (1976) عناصر انسجام را به پنج گروه ارجاع، حذف، جایگزینی، ادات ربط و انسجام واژگانی تقسیم کرده‌اند. با توجّه به اهمیّت موضوع دفاع مقدّس و تأثیر ادبیّات آن بر فرهنگ ملّت ما، تصمیم بر آن شد که عناصر انسجام در سروده‌های دفاع مقدّس بررسی شود. در این راستا نخست 100 شعر به صورت تطابقی انتخاب و به دو بخش آقایان و بانوان تقسیم شده است. قالب‌های شعری غالباً سنتی بود امّا قالب‌های شعری معاصر نیز در جهت نتیجۀ کامل‌تر مورد بررسی قرار گرفت و سپس عوامل انسجام در هر شعر به شکل مجزا استخراج شد و با استفاده از نرم‌افزار(2016) SPSS و آزمون تی مستقل، نتایج مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان -می‌دهد ‌که کاربرد ابزارهای انسجام واژگانی تکرار، هم‌معنایی، تضاد معنایی و شمول معنایی تفاوت معنادار داشته‌اند. امّا کاربرد هم‌آیی اختلاف چندانی نداشته است و واژۀ عام با تفاوتی اندک در سروده‌های زنان بیشتر دیده‌ شده است. بررسی اجزای انسجام دستوری نشان از تفاوت معنادار در تعداد کاربرد عناصر انسجام دارد. اشعار نشانگر کاربرد بیشتر این عناصر در سروده‌های بانوان بوده است. تفاوت چشمگیری در کاربرد این عناصر در سروده‌های بانوان در ارجاع شخصی، ارجاع اشاره‌ای و ارجاع مقایسه‌ای دیده شده است. بانوان انواع ارجاع و آقایان انواع حذف و جایگزین را بیشتر در اشعار خود به‌کارگرفته‌اند.
کلیدواژه ها
ادبیات دفاع مقدس، عناصر انسجام، انسجام واژگانی، انسجام دستوری
وضعیت: پذیرفته شده