بررسی الگوهای رفتاری سیاوش و سهراب با توجّه به نظریۀ یادگیری شناختی ـ اجتماعی بندورا
کد مقاله : 1176-TARVIJ18 (R1)
نویسندگان
الهه جعفری هرفته *
گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشکده دکتر شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده مقاله
انتخاب شیوه‌های تربیتی صحیح، بحثی پویا در حوزۀ روانشناسی و ادبیات است. با تلفیق این دو شاخه آراء جدید و راهکارهایی تازه مطرح می‌شود. بحث قابل بررسی، حیطۀ الگویابی و یادگیری است که یکی از نظریه پردازان آن، آلبرت بندورا است. رویکرد بندورا بر سرمشق‌گیری به‌عنوان منبع قدرتمند رشد تأکید دارد.
این مقاله در پی پاسخ به دو سوال است که آیا با توجه به ویژگی هایی که بندورا برای یک انسان به مثابه الگو نام می برد می توان تناسبی با شخصیت های شاهنامه پیدا کرد؟ دیگر آنکه الگویابی و تقلید از قهرمانان مورد بحث در شاهنامه تا چه اندازه با معیارهای علمی مورد نظر بندورا انطباق دارد؟
پژوهش حاضر به تحلیل ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی سهراب و سیاوش بر اساس نظریات «بندورا» می‌پردازد. شجاعت، پاکدامنی، مهارت در جنگ، انسانیت و ... از جمله ویژگی‌های رفتاری این دو قهرمان است که با توجه به نظریۀ یادگیری شناختی اجتماعی می‌توان از آن‌ها به‌عنوان دو الگوی رفتاری نام برد . نتیجه بدست آمده از بحث نشان می دهد که یادگیری و الگویابی اجتماعی از شاهنامه این کیفیت را دارد که در خودباوری جمعی و تاریخی به کمک انسان هویت گریز و یا درجستجوی هویت تاریخی ـ ملی بیاید. بنابراین الگوهای قهرمانی شاهنامه در صورتیکه با شیوه‌های نوین و باتوجه به شرایط کنونی جامعه بازآفرینی و بازپروری شوند می توانند در جرگۀ الگوهای مشاهده ای قرار گیرند و نیازهای ر وحی و روانی همزادپنداری با قهرمانان را در کودکان و نوجوانان تامین کنند.
کلیدواژه ها
الگوهای رفتاری، بندورا، شاهنامه، سهراب، سیاوش
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی