بررسی طرح‌وارة تصویری در اشعار کودک دهة نود (رده سنی 10-15ساله)
کد مقاله : 1211-TARVIJ18 (R3)
نویسندگان
زهرا لرستانی *
گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد کرمانشاه،دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه، ایران.
چکیده مقاله
یکی از رویکردهای معناشناختی، طرح‌وارة تصویری است. این شیوه در ابتدا به ابتکار«لیکاف» و «جانسون» با بیان نظریة«استعارة مفهومی» مطرح شدو در آن به بیان ساز و کارهای ذهنی و شناختی پرداختند که نقش مهمی در سامان‌دهی معانی و مفاهیم داشت. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و در چهارچوب نظریة معناشناختی، میزان کارکرد طرح‌وارة تصویری را در سروده‌های کودکانه نشان داده‌است. برای این منظور، اشعار پرکاربرد دهة 90 با مفاهیم مختلف تعلیمی و اخلاقی انتخاب‌ و چگونگی طرح‌واره‌های تصویری در راستای مفهوم سازی بررسی شده‌است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که عمدة طرح‌واره‌های تصویری در سروده‌های کودکانه از نوع حرکتی است و دلیل آن را نیز می‌توان در مضمون سروده‌ها پیدا کرد؛ زیرا مفاهیمی همچون شادی و نشاط کودکان، تلاش و کار، خلاقیت و نوآوری نیازمند حرکت، جنبش و فعالیت است. افزون براین، طرح‌وارة تصویری قدرتی نیز بعد از طرح‌وارة حرکتی جایگاه دوم را در سروده‌های کودکان به خود اختصاص داده‌است. این امر نیز به خاطر موانعی است که در مسیر دنیای پاک کودکانه قرار می‌گیرد و کودک می‌خواهد آن مانع را از مسیر اهداف خویش بردارد. طرح‌وارة حجمی کمترین حضور را در شعر کودک دارد. حضور میزان کم این طرحواره هم در راستای بیان مفاهیم انتزاعی همچون غم و غصه است تا آن را برای کودکان قابل لمس سازد.
کلیدواژه ها
ادبیات کودک، شعر کودک، طرح‌وارة تصویری، نظریة معناشناختی.
وضعیت: پذیرفته شده