فضاسازی های زبانی و ادبی شاملو در جهت القای اندوه
کد مقاله : 1235-TARVIJ18 (R3)
نویسندگان
حدیث کلهری1، رسول حیدری *2، علی نوری3
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد ، ایران.
2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی . دانشگده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه لرستان. خرم آباد. ایران.
3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران.
چکیده مقاله
شکل گیری بافت زبانی و بیانی یک اثر ادبی، ارتباط تنگاتنگی با عاطفه مسلط بر متن دارد. اندوه و درد را می توان عاطفه مسلط بر شعر معاصر فارسی دانست و از این حیث می توان گفت که نوع تصاویر، موسیقی و اوزان شعری و دایره واژگان این دوره بازتابی از عاطفه مسلط بر دنیای درونی شاعر است. احمد شاملو شاعری است اندیشه‌گرا که سروده‌هایش تجلی‌گاه رنج‌های عمیق «انسانی» و «جهانی» است. این مسأله که شاملو چگونه توانسته است با اشراف بر قابلیت‌های زبان و به کارگیری ایماژها در انتقال عاطفه اندوه به مخاطب موفق عمل کند، اهمّیت بسزایی دارد. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، اصلی‌ترین ابزارهای زبانی شعر شاملو در ایجاد فضای اندوه بررسی و تحلیل شده است. بررسی ظرفیت‌های زبان شاملو نشان می دهد که شاعر در کنار فکر و اندیشه انتقادی، از ایماژهای خاص، دایره وسیع واژگان، موسیقی شعری مناسب و الگوی زبان کلاسیک بهره برده است. علاوه بر این، استفاده از قابلیت-های زبانی همچون تکرار صامت‌ها و مصوت‌ها، واج‌آرایی‌های مکرّر، بازی‌های زبانی، شگردهای گوناگون تکرار و ظرفیت‌هایی از این نوع در موفقیت شاعر در القای عاطفه اندوه موثر بوده است. تحلیل دفترهای شعری او نشان می-دهد که از نظر بُعد ادبی و زبانی ، نقش تشبیهات، استعارات، تکرار ودایره واژگان نسبت به دیگر مؤلفه‌ها پُر رنگ‌تر است.
کلیدواژه ها
بازی‌های زبانی، ایماژ، اندوه، بلاغت، احمد شاملو.
وضعیت: پذیرفته شده